Νομοσχέδιο για τις στρατηγικές επενδύσεις παρακάμπτει την αρχαιολογική νομοθεσία και την αρχαιολογική υπηρεσία
Νομοσχέδιο για τις στρατηγικές επενδύσεις παρακάμπτει την αρχαιολογική νομοθεσία και την αρχαιολογική υπηρεσία
Δελτίο Τύπου του Συλλόγου Εκτάκτων Αρχαιολόγων
Σε διάστημα μικρότερο από ένα ημερολογιακό έτος, η Αρχαιολογική Υπηρεσία, αλλά και το αντικείμενο το οποίο είναι ορισμένη να διαφυλάσσει και να προστατεύει, οι αρχαιότητες και τα μνημεία, έχουν στοχοποιηθεί ως τροχοπέδη της ανάπτυξης του τόπου και ως παράγοντας που αναστέλλει την πρόοδο της χώρας. Λίγους μόνο μήνες μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου για τη «Βελτίωση της επιχειρηματικότητας» στην Ελλάδα, ένα νέο - συμπληρωματικό στο προηγούμενο - σχέδιο νόμου φαίνεται να δίνει τη χαριστική βολή στα απομεινάρια της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, έτσι όπως αυτή μετατράπηκε από ζωντανό τμήμα ενός Υπουργείου σε έναν υποστελεχωμένο φορέα της Γ. Γ. Πολιτισμού.Στις 22/2/2013 κατατέθηκε στο Κοινοβούλιο και βρίσκεται υπό επεξεργασία στην «Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου» το νομοσχέδιο με τίτλο «Διαμόρφωση φιλικού αναπτυξιακού περιβάλλοντος για τις στρατηγικές και ιδιωτικές επενδύσεις και άλλες διατάξεις» του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Αντί όμως να θεωρείται επένδυση και μοχλός ανάπτυξης η πολιτισμική μας κληρονομιά με τον παιδευτικό της ρόλο, με το υπό ψήφιση νομοσχέδιο γίνεται προσπάθεια να παρακαμφθεί η Αρχαιολογική Υπηρεσία, καθώς και ο Αρχαιολογικός Νόμος, παρέχοντας άνευ όρων «γη και ύδωρ» στους κατασκευαστές και θυσιάζοντας την προστασία των μνημείων στο βωμό των «επενδύσεων».
Αντιμετωπίζοντας τις αρχαιότητες ως εμπόδιο στην ανάπτυξη, προβλέπεται οι αποφάσεις για τα αρχαιολογικά έργα να μη λαμβάνονται αποκλειστικά από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, αλλά από κοινού με το Υπουργείο Ανάπτυξης. Στην παρ.2 του άρθρου 5 του Κεφ. Στ΄ των ειδικών ρυθμιστικών διατάξεων, οι εισηγήσεις της αρχαιολογικής υπηρεσίας «αντικαθίσταται» από προεδρικά διατάγματα κατόπιν υποβολής κοινής πρότασης των δύο αρμόδιων υπουργείων (Ανάπτυξης-Πολιτισμού). Κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης, θα καθορίζουν «τους ειδικούς όρους ανάδειξης και προστασίας αρχαιοτήτων και άλλων μνημείων, που ενδεχομένως να εντοπίστηκαν κατά την υλοποίηση της επένδυσης ή να υφίσταντο πριν την έναρξής της». Μάλιστα μετά από την έκδοση των ανωτέρω προεδρικών διαταγμάτων δεν απαιτείται έκδοση άλλης απόφασης από τις αρχαιολογικές υπηρεσίες. Είναι ξεκάθαρο ότι η προτεινόμενη διάταξη υποβαθμίζει την αρχαιολογική υπηρεσία, παρακάμπτει τον Αρχαιολογικό Νόμο και κυρίως αντιβαίνει στις διατάξεις του Συντάγματος περί προστασίας της Πολιτισμικής Κληρονομιάς.
Επίσης, το νομοσχέδιο, προβλέπει μεταθέσεις, μετατάξεις, αποσπάσεις και αλλαγές ως προς την ανάθεση καθηκόντων από τα αρμόδια υπουργεία σε άλλα υπουργεία και υπηρεσίες (π.χ. γνωμοδοτήσεις του ΚΑΣ). Στο Άρθρο 14, Κεφ. Β, επιτρέπει να γίνονται μετατάξεις υπαλλήλων στη Γενική Γραμματεία Στρατηγικών και Ιδιωτικών Επενδύσεων «κατά παρέκκλιση των κείμενων διατάξεων», μετατρέποντας τους αρχαιολόγους σε υπαλλήλους -και τυπικά- του υπουργείου Ανάπτυξης. Η στελέχωση της Γενικής Γραμματείας Στρατηγικών και Ιδιωτικών Επενδύσεων με άτομα διαφόρων ειδικοτήτων φανερώνει ξεκάθαρα τον ρόλο της συγκεκριμένης υπηρεσίας. Ειδικά για τον τομέα Πολιτισμού αποβλέπει στην επίσπευση της αρχαιολογικής έρευνας και στην ταχύτερη αντιμετώπιση των "εμποδίων" που προκύπτουν απ αυτήν. Η σύσταση της γραμματείας από 70 άτομα που θα αποτελέσει το «μικρό» και «ευέλικτο» σχήμα, που θα απλοποιήσει τις γραφειοκρατικές και άλλες δυσκολίες, ανοίγει ουσιαστικά το δρόμο για την πλήρη εμπορευματοποίηση του πολιτισμού. Οι αποφάσεις της γραμματείας για τη διαχείριση των αρχαιοτήτων και της πολιτισμικής κληρονομιάς ενδέχεται να υποκαταστήσουν τις γνωμοδοτήσεις τους ΚΑΣ, οι οποίες στηρίζονταν κατά κύριο λόγο στον ισχύοντα αρχαιολογικό νόμο και θα λαμβάνονται πλέον κάτω από τις πιέσεις δήμων, των επενδυτών -ιδιωτών κ.α., οι οποίοι και επιζητούν ταχύτατες αυξήσεις κερδών από τις επενδύσεις τους.
Αυτή η αλλεπάλληλη σειρά διατάξεων και νομοσχεδίων καταργεί το δημόσιο χαρακτήρα του πολιτισμού νομιμοποιώντας επενδυτές-ιδιώτες στη διαχείριση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, εις βάρος του αρχαιολογικού έργου και των μνημείων.
Οι αρχαιότητες ωστόσο, ως παγκόσμιο πολιτιστικό αγαθό, που υπενθυμίζει το παρελθόν και σηματοδοτεί το μέλλον, δε δύναται να αντιμετωπίζονται ως εμπόδιο στην ανάπτυξη καθώς η ορθή και δημόσια διαχείριση τους μόνο πρόοδο και τουριστική ευημερία μπορεί να επιφέρει.
Ο Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων καταγγέλλει ως αντισυνταγματική την διάταξη περί λήψης κοινών αποφάσεων από τον Υπουργό Ανάπτυξης και Παιδείας για την προστασία των αρχαιοτήτων και των μνημείων. Θεωρεί το εν λόγω νομοσχέδιο επικίνδυνο για τα μνημεία της χώρας και ζητεί την άμεση απόσυρση των σχετικών διατάξεων.
Για το Διοικητικό Συμβούλιο
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Κουτής Παναγιώτης Ζυγούρη Βασιλική
Σχόλια