Χαμός στο ίσωμα

Χαμός στο ίσωμα
Πάνος Θεοδωρίδης | 29.12.2015 | 04:59
Στην Ρώμη, υπάρχουν οι περισσότεροι οβελίσκοι, απο οποιαδήποτε άλλη πόλη.Ο νεότερος είναι μοντέρνος, αφιερωμένος στον Μαρκόνι, ένας αιθιοπικός από την Αξούμ επαναπατρίστηκε πρόσφατα, ενώ ήταν σημαντική η συμβολη της εποχής του Μουσολίνι στην ανίδρυσή τους.
 
Οι αρχαίοι αιγυπτιακοί και αυτοί που τους παράγγειλαν επιφανείς Ρωμαίοι, δώδεκα συνολικά, είχαν κοινή μοίρα. Στήθηκαν, ανατράπηκαν από σεισμούς και στην νεότερη εποχή ξαναβρέθηκαν και ξαναστήθηκαν.Οι περισσότεροι από τους Πάπες, δεν έκρυψαν τον στόχο τους: να τοποθετηθεί ένας μεγάλος σταυρός στην κορυφή τους. Οι αναστηλωμένοι οβελίσκοι, μπροστά σε ναούς, σε πλατείες ή στο Πάνθεον, είναι μάρτυρες της περιόδου όπου η Δύση είχε ανοιχτούς λογαριασμούς με την Ανατολή.
 
Ο σταυρός έχει προφανή ομολογιακή ισχύ. Σε λόφους και χαρακτηριστικά τοπία της χώρας μας, υπάρχουν μεγάλοι σταυροί, ενίοτε φωτισμένοι το βράδι.Δεν είναι μόνον το ζήτημα της διάκρισης ανάμεσα σε μουσουλμάνους και χριστιανούς, διότι η Φλώρινα διαθέτει έναν μεγάλο στο βουνό, χωρίς να υπάρχει μήτε ένας μουσουλμάνος εκεί, την εποχή που ανιδρύθηκε.
 
Σε περιοχές όπου διατηρείται πληθυσμός που δεν ανταλλάχτηκε, μπορεί κάποιος να παρατηρήσει ότι υπάρχουν μεν μιναρέδες, αλλά τα καμπαναριά τείνουν να κατασκευάζονται σε μεγαλύτερο μέγεθος.
 
Έχει μάλλον ξεχαστεί, η θεωρείται περίοδος Νενέκων, η εποχή όπου ο Κολοκοτρώνης σχεδίαζε με αρβανίτες ομολόγους του,μια σημαία όπου ο Σταυρός συνυπάρχει με την Ημισέληνο. Επίσης στα πρώτα χρόνια του ΝΑΤΟ, θυμάμαι στο αρχηγείο του της Θεσσαλονίκης, τους Έλληνες φρουρούς του να φέρουν ένα έμβλημα με την ελληνική και την τουρκική σημαία.
 
Αυτά ξεχάστηκαν, ή κρύφτηκαν ή διογκώθηκε η σημασία τους, για να είμαστε δίκαιοι.
 
Η Ροτόντα ,το μεγαλύτερο σε όγκο μνημείο της Θεσσαλονίκης, θεωρείται έργο της περιόδου της Τετραρχίας, ειδικά του Γαλερίου, κυρίως βάσει του συσχετισμού της με την Καμάρα, που διασώζει μέρος του γλυπτικού της διακόσμου, που τιμά την Περσική του εκστρατεία. Οι ερμηνείες για τον σκοπό της ανίδρυσής της σπανίως υπερβαίνουν τα πρώτα χρόνια του τέταρτου μεταχριστιανικού αιώνα, με τον Κωνσταντίνο να εμφανίζεται ως πιθανός κτίτοράς της, όπως εξάλλου συνέβαινε τα χρόνια πριν αναφανεί ο Γαλέριος.
 
Τα στατικά προβλήματα του μνημείου είναι έντονα και φαίνεται πως τα έλυναν με ενίσχυση των περιμετρικών τοίχων, όπου τα μπλαστρώματα είναι εμφανή. Πάντως υπήρχε περίοδος στην  πόλη όπου υπήρχαν δύο επιβλητικά Οκτάγωνα, σε Δύση και Ανατολή, και ένα πρωτοφανές οικοδομικό πρόγραμμα που περιλάμβανε μεγάλους ναούς, ανάκτορα και ιππόδρομο, τείχη και έντονη διοικητική ισχύ της πόλης.
 
Οι πηγές δεν είναι ξεκάθαρες και πολλές φορές είναι μεταγενέστερες, «ερμηνεύοντας» κυρίως την φράση «του δε Μαξιμιανού βασίλεια κτίζοντος εν Θεσσαλονίκη», ή την αναφορά σε μεγάλο στόλο του Κωνσταντίνου, οπότε αναζητήθηκε και βαφτίστηκε το λιμάνι της.
 
Η πόλη της ύστερης ρωμαϊκής περιόδου, διέθετε οδούς με εμβόλους και «τροπικές», αγορές και ένα αρχικώς ιπποδάμειο σύστημα, που τα χρόνια το παραβίασαν.Άλλες θεωρίες, για να «βολευτεί» η Νέα Μονή του Μακαρίου Χούμνου μακριά από το Γαλεριανό συγκρότημα, έστειλαν την βυζαντινή διοίκηση στην περιοχή του «Κονάκ» ήτοι στο σημερινό Διοικητήριο, αποδίδοντας τον Προφήτη Ηλία, κορυφαίο μοναστικό τρίκογχο, στην μικρή αδελφότητα του Χούμνου.
 
Η έκφραση «πομπική οδός» που υποτίθεται ότι συνέδεε την Ροτόντα με το Ανάκτορο, «σκόνταψε» σε υψομετρικές διαφορές και σε ογκώδη κτίσματα που απαγόρευαν τέτοια οδοστασία νοτίως της Εγνατίας. Οι ανασκαφές του μεσοπολεμου έδωσαν πάντως μια εντυπωσιακή πρόσβαση μεταξύ Ροτόντας και Καμάρας, που διέθετε επάλληλες κογχοειδείς διαμορφώσεις και σήμερα τις καλύπτει ένα γκαζόν.
 
Με το ίδιο πεισματικό γκαζόν, σκεπάζεται η κρίσιμη περιοχή όπου υπήρχαν οι Ινκαντάδας, και ο αδιάγνωστος χώρος μεταξύ του κρυπτοπόρτικους και της Εγνατίας, όπου πάντως υπήρχαν η βρέθηκαν ναοί, μια «εξέδρα» και διάφορα, μη συσχετισμένα μεταξύ τους ευρήματα. Η πίεση να υπάρξει σώνει και καλά Ιππόδρομος, ανάμεσα στα τείχη και στο «ανάκτορο» εις πείσμα των ανασκαφών, έφερε τους μελετητές της αποκατάστασης της περιοχής, στην πρωτοφανή δυσκολία να παραδεχτούν ιππόδρομο με μιά πλευρά κερκιδων, επειδή δεν «χωρούσε» ένας πληρης ιππόδρομος.
 
Ειδικά η Ροτόντα, που την πρόλαβα την εποχή που οι ρωγμές της ΑΝΟΙΓΑΝ κάθε μέρα, και οι μηχανικοί ξέρουν τι συμφορά είναι ένα μνημείο υπο κατάρρευση (θυμάμαι τα πανιασμένα πρόσωπα του Πενέλη και του Μουτσόπουλου) στερεώθηκε με μια επαινετή υπερπροσπάθεια.
 
Οπως τα ψηφιδωτά της (και τα άλλα, της Αγίας Σοφίας που τα άγγιζες και έτρεμαν παλλόμενα, καθώς ήταν στηριγμένα μόνον την κάτω περίμετρο!) Αυτά πέρασαν, δέθηκαν και οι ερμηνείες μετ΄υποθέσεων μπορούν να συνεχιστούν επ΄άπειρον.
 
Και, προς γνώσιν και κατάψυξιν των λήρων και των φληναφημάτων, με μια συγγνωστή σύντομη περίοδο, τα μνημεία ήταν πάντοτε στην διάθεση της πόλης. Άρα ποτέ δεν παραδόθηκαν, επειδή κάποιος έκρινε έτσι. Κι έχει μίλια και χρονάκια πολλά όπου η συντήρηση αυτών των κατασκευών επιβάλεται να συνεχιστεί.
 
Αυτά είναι εύλογα, αναμενόμενα και οι ερμηνείες των χρήσεων απόλυτα λογικοφανείς, όπως συμβαίνει στον κόσμον όλον. Στο βάθος ,υπάρχει μια «πολιτική» δυσκολία:  ο Γαλέριος, ο ανιδρυτής των Ανακτόρων και μεγάλου μέρους της νέας διαμόρφωσης της περιοχής, χάρη σε μια μεταγενέστερη εκδοχή του βίου του Αγίου Δημητρίου ( της οποίας ο συγγραφέας δεν ψιλολογούσε, μήτε αρχαιολογούσε) είναι και ο εκτελεστής του μάρτυρα, του οποίου η παράδοση των Θαυμάτων τον θέλει ως διαχρονικό σωτήρα της πόλης.
 
Στην ουσία, μια παράδοση αρχαίου πολιτικού κλέους σκεπάζεται από μια μεταγενέστερη παράδοση «των υιών του Μυροβλήτου» που υποχρεώνουν σε κάποια πίεση τις ερμηνείες.
 
Σε απλά ελληνικά, οι πηγές δεν είναι σύγχρονες των τεκταινομένων, οπότε μοιάζουν περισσότερο να ερμηνεύουν ήδη κατεστραμμένες υποδομές, που ωστόσο έστεκαν, έστω ως ερείπια, την εποχή της σύνταξης της Αφήγησης εκείνης της εποχής.
 
Σε αυτά ,προσθετέα και η τυπική συνήθεια που βλάστησε στα πρώτα χρόνια της βυζαντινολογίας και συνοψίζεται στο γνωμικό «όσο παλαιότερα, τόσο καλύτερα».
 
Έτσι, η Αγορά φέρεται να διαθέτει «ωδείον» κατα ρητή απόδειξη, αλλά τα γραφήματα με τις παραστάσεις μονομάχων, δεν τονίζονται. Και το μεγάλο κοίλον που δείχνει ότι υπήρχε πολυπληθέστερο φιλοθεάμον κοινό στη πόλη, φέρεται να «έμεινε ημιτελές». Και το επιχείρημα ότι η Ροτόντα ήταν μαυσωλείο για τον Γαλέριο συγκρούεται με το πολύ σημαντικό κτιριακό συγκρότημα που φέρεται να έχτισε ο ίδιος στην γενέτειρά του, όπου και ετάφη, εκατοντάδες χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη.
 
Cut
 
Κάτι προσπαθώ να πω με αυτά τα αποπροσανατολιστικά, ασαφή και γραώδη λογάκια.Και για να μη εξάψω τα πάθη, προτίμησα να ασχοληθώ όσο πατάει η γάτα με περιόδους αποξεχασμένες, που δεν έχουν από πίσω τους, αμύντορα και μπάστακα, τον χριστιανό, τον μουσουλμάνο, τον εβραίο και άλλους πληθυσμούς που διατηρούν το ενδιαφέρον τους για την παράδοσή τους, και καλά κάνουν.
 
Βλέπετε, οι Ρωμαίοι ,πόθαναν ούλοι. Και όπχοιος θέλει ,τους σκυλεύει ή τους νοιάζεται αμαχητί, μηδενός διώκοντος.
 
Η Εφορεία βυζαντινών αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης, στην οποία πολύ παλιά υπηρέτησα κοντά επτά χρονάκια, έχει ένα δύσκολο ,επίμοχθο και διαρκές έργο.
 
Πάντως, δεν διαπραγματεύεται σταυρούς στο τέως οπαίο της Ροτόντα, μήτε ασκεί πολιτική φλερτ ή αγνωστικισμού με την εκάστοτε θρησκευτικη εξουσία. Πολέμησε, ηττήθηκε κατά κράτος, και επικράτησε σπανίως με χίλια ζόρια έναντι εργολάβων, πολιτικών και χασομέρηδων.
 
Είναι δικαίωμα του κάθε υπαλλήλου της (αλλά και δικαίωμα παντός ημιμαθούς, συνταξιούχου ή δικολάβου) να κανει υποθέσεις εργασίας για τη χρήση και την λειτουργία των μνημείων ή των ευρημάτων.
 
Αλλά η παρουσίαση των πραγματικών στοιχείων της ανασκαφής και της εξ αυτής μελέτης, η σκληρή μάχη έναντι μπουριών σόμπας, κλιματιστικής ευμάρειας και του θαύματος των παραγκών που υπάρχουν στις αυλές των μνημείων, ένα επαινετό και διαρκές έργο.
 
Αντί να εισηγείται σταυρούς και πετραχήλια, αναμένω να γεμίσει η πόλη πινακίδες που να σημειώνουν που ήταν το Μπουρμαλη Τζαμί και δεκάδες άλλα, που ήταν οι συναγωγές που τις έφαγε η μαρμάγκα, που ήταν η Περσιώτισσα και τα αγιορείτικα μετόχια, οι πύλες και οι δεκάδες εντυπωσιακες και αφανείς ανασκαφές που φανέρωσαν την πόλη κάτω από την πόλη. Με σχεδιάκια,με κείμενα κατανοητά, που με το πληθος και την τυποποιημένη τους εμφάνιση, θα έδειχναν τι συνέβη στην Θεσσαλονίκη από ιδρύσεως.
 
Αν τώρα κάποιος ανακάλυψε σε πέντε μέτρα ελαφράς καμπύλωσης ένα στάδιο, η εξέλαβε μια συμπαγή αργολιθοδομή πέντε μέτρων την Μεγάλη Επέκταση στα Ζαβαρεία, πρόβλημά του.
 
Αλλα πρόβλημα της Εφορείας είναι να απελευθερώσει υπερ του δημοσίου συμφέροντος ΟΛΕΣ τις επιγραφές που βρέθηκαν η αναφέρονται, όλες τις φάσεις της αστικής αυτής περιπέτειας, όλα τα πρόσωπα ή τις ομάδες που έζησαν και μαρτύρησαν στην πόλη, υλοποιώντας, χωρίς να φείδεται κόπων (οι περισσότεροι εργαζόμενοι στις Εφορείες, αυτό κάνουν ήδη επιτυχώς) και βασάνων.
 
Προγράμματα υπάρχουν με το τσουβάλι. Αλλά να κρατάς τα λουτρά «Αίγλη» ως τόπο αναψυχής και το Γιαχουντή χαμάμι ως σκυθική ερημία, σημαίνει πως δεν έχεις σχέδιο. Και επείγει, φίλτατε, να το πράξεις.
 
Η Θεσσαλονίκη δεν κατοικήθηκε από ιθαγενείς του Περού, που τους έπρεπε η έμπηξις συμβόλων για να αρνηθούν η να επιβεβαιώσουν την ταυτότητά τους. Δεν χρειάζεται ιεραποστόλους που πλαισιώνουν μιαν αποστολή άντλησης χρυσού απο  το Ελδοράδο, ρίχνοντας στα σκυλιά τους κατοίκους επειδή είναι γυμνοί και μοιάζουν σάμπως ασελγείς.
 
Δεν ρίχνεις τοιχαλάκια, παρά μόνον εάν οραματίζεσαι ένα ανοιχτό μνημείο στη μέση μιας δημόσιας πλατείας. Δεν τα αντικαθιστάς με σίδερα. Και οι οβελίσκοι της Ρώμης, με τον σταυρό να οροφώνει την ακίδα τους, είναι μάρτυρες κενοδοξίας και πτωχαλαζονείας, κι όχι ενός θριάμβου των ιδεών.

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις

Καθηκοντολόγιο Αρχαιοφυλάκων-Ανακοίνωση ΑΡΚΙ

Παλαιοντολογικά ευρήματα στην Κρυοπηγή

Μακεδονικός Τάφος του Αγίου Αθανασίου -Ένα άγνωστο σπάνιο μνημείο

Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO Ελλάδας

Αποχή-Απεργία Κυριακών/Αργιών στην Εθνική Πινακοθήκη

ΥΠΠΟ: Σκέψεις για διοικητική αυτοτέλεια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου

Πράγματα και θαύματα στο Δημόσιο

ΚΛΟΠΗ ΠΙΝΑΚΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ

Προκήρυξη για 1.649 νέες προσλήψεις στο υπ. Πολιτισμού